Opschaling van maatschappelijk relevante ICT-toepassingen

Het ICTU-programma M&ICT (Maatschappelijke sectoren en ICT) organiseert in de periode 2005-2009 twaalf prijsvragen. ICT-toepassingen kunnen meedingen en als ze winnen, wordt een bedrag gedoneerd om verdere uitrol van deze applicatie te bevorderen.

Op 4 juni 2009 organiseerde M&ICT een congres in de Utrechtse Jaarbeurs in het Media Plaza, een prachtig congrescentrum met een innovatieve architectuur. Rondom de centrale congreszaal was een grote ruimte, waarin diverse ICT-toepassingen zich manifesteerden. De meeste waren prijswinnaars van de 10 prijsvragen die M&ICT sedert 2005 uitschreef.
Het congres werd ingeleid door staatssecretaris Frank Heemskerk, de verantwoordelijke bewindsman, en Doekle Terpstra, voorzitter van de HBO-raad. Onderwijs is namelijk naast Zorg, Veiligheid en Mobiliteit één van de maatschappelijke sectoren waarop het programma zich richt.

Frank Heemskerk had ik al eerder gezien bij het Electronic Commerce Platform ECP. Ik zie hem als een resultaatgerichte en betrokken man. Hij is ook pleitbezorger voor open software en verantwoordelijk voor de beleidsdoelstelling ‘Nederland Open In Verbinding’.
Hij vertelde, dat hij zijn IT-afdeling vroeg om zijn pc uit te rusten met open software en dat daarbij wel enige weestand te overwinnen was. Iemand die doet aan ‘Practice what you preach!’ Hij heeft dezelfde positieve uitstraling als staatssecretaris Ank Bijleveld die ook wel eens optreedt als het gaat om innovatie en ICT. Ze zijn authentiek.
Heemskerk werd gevraagd naar de doelstelling van 25 procent verlichting in de administratieve lasten. Hij beseft, dat hij dan concrete voorbeelden moet noemen, en doet dat ook. Een praktisch en resultaatgerichte man, die zich niet verliest in wollig gepraat zoals de spreker, die na hem volgde.

Eén van de prijsvraagwinnaars in de afgelopen jaren is een politie-auto vol van technische hoogstandjes. Deze scant tijdens het rijden kentekens en signaleert kentekens, die bijvoorbeeld nog een boete moeten betalen. Heemskerk vertelt, dat de politie vandaag ook met deze hightech-auto hier is. De agent in de zaal staat op en vertelt, dat hij vandaag parkeerde bij de Jaarbeurs en dat er een alarm afging, omdat de scanner op het parkeerterrein een gestolen auto aantrof. De agent meldt, dat de auto intussen is weggehaald. En Heemskerk kan gevat opmerken, dat als de chauffeur van deze VW Golf in de zaal is, hij op tijd weg moet om een trein te vinden!

Heemskerk vertelt desgevraagd, dat het programma M&ICT in 2009 stopt omdat het voor een bepaalde periode (2005-2009) en met een bepaald budget was aangegaan. En daar komt nu een einde aan. Hij gaat wel evalueren en als blijkt, dat dit programma wel degelijk succesvol is in het opschalen van waardevolle initiatieven, dan gaat hij op zoek naar geld. Een verstandige aanpak en ik ben intussen ook zeer nieuwsgierig naar deze evaluatie. Want sommige projecten, waarmee ik kennismaakte zijn echt de moeite waard en potentieel van groot maatschappelijk belang.

De tweede spreker was Doekle Terpstra, voorzitter van de HBO-raad. Hij is ontegenzeggelijk enthousiast en weet waarschijnlijk zijn mensen aan te moedigen, maar zijn betoog gaat nergens over en voor ik het weet zat ik te geeuwen: “Enthousiasme, synergie, opschalen, samenwerking, elkaar versterken, een geweldig team in het hbo, er zijn veel kansen, hogescholen zijn belangrijk, maatschappelijk relevant, natuurlijk grote rol voor ICT” etc. Ook erg tokonaal en helemaal bezeten van het HBO, zo’n beetje de drager van Nederland volgens hem. Ik hoorde hem ooit zeggen, dat hij Sociale Academie heeft gedaan en dat hij het een slechte opleiding vond. Bij velen was dat al lang bekend want in de jaren zeventig zaten alle luiwammesen en nonvaleurs van Nederland, zowel cursisten ( ik weiger ze nog altijd studenten te noemen) als docenten, daar zichzelf belangrijk te vinden. Maar hij heeft wel iets van de nivellerende filosofie van die groep meegekregen. Citaat: “Wij vinden altijd, dat de nederlandse research niets voorstelt, maar nu ik me erin verdiep zie ik pas wat een topniveau daar gehaald wordt.” Wij, die wel inzicht hebben in het nederlandse Wetenschappelijk Onderwijs weten al lang, dat diverse wetenschappelijke instellingen in internationale vergelijkingen hoog scoren. En vooral mijn eigen Utrecht is daarin prominent…..

Er zijn doeners en praters. De inleiders demonstreerden dat weer eens. Je hebt ze allebei nodig, maar op beslissende momenten zijn het toch de doeners die de resultaten tot stand brengen.

Ik zal t.z.t. nog eens op mijn weblog enige toepassingen beschrijven, die door het programma M&ICT op de kaart zijn gezet. Zelf was ik vooral onder de indruk van de toepassingen in de Zorg. Deze sector legt een groot beslag op het nationale budget en verhoging van efficiëntie en kwaliteit door toepassing van ICT is alleszins mogelijk. Eén voorbeeldje dan maar:
Telefysiek won in 2007 de tweede prijsvraag van het Actieprogramma Maatschappelijke Sectoren & ICT. Telefysiek maakt beelden van houdings- en bewegingsproblematiek van een patient en laat diverse zorgverleners op verschillende plaatsen (met elkaar) kijken naar die beelden. Met het gewonnen prijsgeld wordt het video teleconsult weer verder opgeschaald. Vier zorginstellingen voeren nu deze dienst uit. Zorgverleners uit eerste lijn (huisartsen), tweede en derde lijns zorg (specialisten) kunnen de patient zien bewegen en daarover overleg plegen. Patienten kunnen zo langer in de eerste lijn blijven; ze worden niet doorverwezen, maar de expertise van de specialisten is voor hen wel beschikbaar. Technisch gezien zijn de prijswinnende applicaties simpel (eenvoudige combinaties van beschikbare technieken), maar het probleem is, dat diverse partijen in een keten niet in staat zijn om samen een nieuwe werkwijze te adopteren. Het programma M&ICT ambieert om dit zogenaamde ‘systeemfalen’ op te lossen: De technieken zijn beschikbaar, maar de partijen in een keten vinden elkaar niet. Of zijn zich niet bewust van de mogelijkheden of weten niet hoe ze het moeten aanpakken. Ik ben benieuwd, wat de slotevaluatie van Heemskerk zal concluderen over het niveau van de bereikte ‘opschaling’ van Telefysiek en andere prijswinnende applicaties..