Tuesday, August 21, 2012

Overheid en ICT 2012: over zzp'ers

Op de beursdag woensdag 25 april 2012 van de beurs Overheid & ICT waren er 's middags interessante lezingen. Op de eerste plaats door Arjan van den Born, die bekendheid geniet wegens zijn onderzoek naar de netwerkeconomie en het opkomende fenomeen zzp'er. Ik schreef eerder over zzp'ers met verwijzing naar zijn werk in deze weblog op 7 mei 2009. En op 24-9-2010 in een blog over een bijeenkomst in Seats2meet en het 'nieuwe werken'.
Arjan van den Born gelooft heilig, dat zzp'ers de ruggegraat zullen vormen van de toekomstige netwerkeconomie. Hij begint met een afbeelding van De Staalmeesters, een bekend schilderij van Rembrandt van Rijn. Om eraan te herinneren, dat gedurende lange tijd de gilden de ruggegraat waren van het economisch leven. In het gilde kon je als leerling beginnen en na verloop van tijd werd je gezel. Uiteindelijk werd je meester. De gilden zorgden dus voor de opleiding en de ontwikkeling tot volleerd professional. Hij stelt vast, dat in de 17de eeuw de ontwikkeling begon naar mechanisatie van het werk. Daardoor werd de produktiviteit groter en werd voor velen het eindstadium van meester onbereikbaar. Een grote grote groep werkers bleef dus altijd gezel. (Die zich verenigden in verbanden, gezelschappen genaamd.) Hij voert zijn stelling verder en stelt vast, dat in de 20ste eeuw de schaalvergroting nog verder doorzet en dat door industrialisatie en kapitalisme de mensen hun ambacht verliezen; ze worden gedegradeerd tot een schakeltje in het produktieproces. Het eindstadium daarvan zijn de grote hiërarchische organisaties, waarin mensen een lift-time employment vinden. Veel mensen doen daarin deeltaken ondersteund door automatisering en mechanisering, zonder het totaal van de produktieve activiteit te kennen.
Er zijn echter ook activiteiten (zowel denkwerk als handwerk), die niet geautomatiseerd kunnen worden. Mensen voeren daar nog de integrale activiteit uit. In de nieuwe gig-economie is een groeiende groep van deze vakmensen actief. Zij doen klussen waarvoor bepaalde kennis en vaardigheid nodig is. In Nederland noemen we ze zzp'ers. Door de techniek zijn zij ook in staat om volledig zelfstandig hun werk te doen; internet, mobiele apparaten en sociale media maken een functioneren mogelijk, waarin ze anderen niet nodig hebben. Hun klussen, die niet geautomatiseerd kunnen worden, worden erdoor gekenmerkt, dat ze tijdelijk zijn (in projectvorm) en complex, en dat ze creativiteit vereisen.
Van den Born geeft het bekende voorbeeld van de filmindustrie. Waar vroeger grote filmmaatschappijen (Century Fox. e.d.) de films maakten, zijn het tegenwoordig projecten. Een initiatiefnemer haalt voor de projectperiode alle specialisten bijelkaar die nodig zijn. En na oplevering van het produkt gaat iedereen weer zijn eigen weg. Bedrijven ziet hij fuzzy worden en hij ziet zelfs een model, waarin de freelancers de kern van de bedrijfsactiviteit uitvoeren en de mensen met vaste dienstverbanden in de schil van het bedrijf werken. Het tegenovergestelde van wat we tot nu toe zien, maar er zit wel iets in: De kern-activiteiten vragen de hoogste competenties en die hebben juist de freelancers. In de schil zitten de vaste mensen, die de processen faciliteren. Een intrigerend plaatje! (Ik beleefde tussen 2000 en 2010 veel situaties waarin externen de topprojecten van bedrijven uitvoerden. De 'internen' klaagden daarover en regelmatig waren er acties om het aantal externen terug te dringen. Maar in feite was de oorzaak erachter, dat de internen gewoon niet de kennis en vaardigheden hadden om de voorliggende uitdagingen te volbrengen!)
Het aantal managers wordt kleiner, want vaklui (professionals) hebben immers geen figuren nodig die hen voortdurend zeggen, wat ze moeten doen. Toch zullen ook deze zelfstandig werkende professionals behoefte hebben aan samenwerkingsverbanden. Het blijkt, dat dit soort mensen leert door kennisdeling en door het uitvoeren van nieuwe projecten. En ze hebben ook de behoefte om ergens bij te horen. Alleen is maar alleen! Als ze samenwerken stellen ze wel als eis, dat het voor henzelf toegevoegde waarde moet hebben. (What's in it for me?) Van den Born illustreert dat met het feit, dat er veel initiatieven zijn om zzp'ers plaats te bieden om hun werk uit te voeren. Soms zijn het koffiehuizen of eethuizen, waar ze rustig kunnen zitten om hun werk te doen. Soms ook gelegenheden, waar ze juist anderen kunnen ontmoeten om te praten en ervaringen uit te wisselen. Volgens Van den Boom mislukt 2/3 van deze initiatieven. Je hebt een dijk van een gastheer nodig en hij noemt als voorbeeld Seats2meet. Ik ken de Utrechtse vestiging daarvan en je vindt daar inderdaad alles wat je nodig hebt: internet, werkplekken, stille plekken, drukke plekken, vergaderruimten, koffiehoek.
Hij noemt ook het ontstaan van communities. Deze communities zijn vaak groter dan bedrijven. De professionals kunnen daarin opdrachten delen en kennis uitwisselen. Deze mensen hebben dus niet meer te maken met een manager, maar met een opdrachtgever, die kennis heeft en waarmee zij communiceren over de opdracht. In de vragenronde laat hij vallen, dat in de VS 30% van de economie in de GIG-economie verloopt!

Monday, August 6, 2012

Jaarvergadering en congres Actuarieel Instituut

Op 27 maart 2012 bezocht ik in de Schouwburg van Almere de jaarvergadering en het congres van het Actuarieel Genootschap. 's Ochtends de jaarvergadering en het 's middags het plenaire congres. In de jaarvergadering werd de strategie van het genootschap besproken. Hoe kun je groeien? Door te verbreden en ook actuarieel analisten, accountants en riskmanagers toe te laten? Dat wil men wel, maar is beducht dat ook beunhazen zich mogen tooien met de titel Actuaris AG. Dat is niet de bedoeling en er zal dan gesegmenteerd worden, zoals er nu voor de analisten reeds een 'kring van Actuariele Analisten is ingericht. Maar om als speler te tellen, moet wel degelijk aan omvang worden gewerkt.
De eerste driejaarsperiode van Permanente Educatie wordt besproken. Er is wel degelijk serieus gewerkt aan permanente vorming. Mensen die de punten niet halen verliezen de titel AG. Sommigen laten deze bewust los (geen tijd meer, geen ambitie meer). De stand van zaken van de nieuwe Commissie Overleven 2012-2060 wordt verteld. Eerst gaat men alle Stakeholders langs en er worden modellen gemaakt. Lijkt mij typisch een actuarissen activiteit. Of zou een CBS dat ook kunnen?
Er worden 2 leden van verdienste benoemd. Deed me terugdenken aan de drie van vorig jaar, waaronder ikzelf. Wel een eer!
De 4 eerste Cera's zijn geslaagd en worden in de vergadering naar voren geroepen. Wereldwijd zijn er nu ongeveer 1000. De 4 nederlandse Cera's zijn de eersten buiten de VS/Canada.
's Middags stroomde de schouwburgzaal vol met bezoekers voor het congres met motto 'Financiële stabiliteit'. Ik kon alleen aanwezig zijn bij de lezingen van Jan Sijbrands, directeur toezicht van DNB, en Sylvester Eijffinger hoogleraar financiële economie Tilburg. Het Actuarieel Genootschap ambiëert het om een rol te spelen in deze materie. En neemt het voortouw in de uitvoering van Solvency 2 en het opzetten van ORSA.
Sijbrands stelt, dat vertrouwen en financiële stabiliteit onlosmakelijk verbonden zijn. Hij definiëert 'financiele stabiliteit' als het vertrouwen dat de financiële structuren blijven functioneren. Hij trekt 3 lessen uit de crisis en weidt uit over prudentieel toezicht op het stelsel en het actuele toezichtskader. Het komt erop neer, dat de complexiteit en de verwevenheid groot zijn. Het blijft een onderwerp waarover verschillende meningen mogelijk zijn: In Europa zien we in 2012 de discussie tussen de 'preciezen', die het stelsel en de schulden willen saneren, en anderzijds de 'rekkelijken', die vinden dat verdere geldinjecties nodig zijn om de economie te stimuleren en sociale onrust te voorkomen. De preciezen zijn de triple-A landen en de rekkelijken zijn de politici, vooral de politici uit Zuid Europa en de Angelsaksische wereld. (Oftewel de landen, die moeten dokken, en de landen, die niet hoeven te dokken...)
Eijffinger laat veel grafieken zien over schuldpercentages. Het komt erop neer, dat monetaire stabiliteit wordt uitgeruild tegen financieel stabiliteit. Dwz inflatie toestaan ipv tekorten terug te dringen. Hij zit in een europese adviesraad en citeert, dat Trichet zei, dat centrale banken meer tegen de wind in moeten leunen om bubbles te voorkomen. Ik word moe van dat soort makkelijke opmerkingen. Achteraf praten en niet nu de pijnlijke maatregelen nemen. Van riskmanager Berg van Delta lloyd zag ik alleen de hand-out.Hij meldt een tiental instabiliteiten in de omgeving van verzekeraars. Daarmee moeten ze aan de slag voor hun risicomanagement, zegt solvency2. Mij intrigeerde de kreet 'bestaan van de euro ter discussie' en ik ben benieuwd wat een risicomanager daarmee doet...