Friday, October 24, 2008

Overheid&ICT in de Jaarbeurs te Utrecht

Deze beurs vond plaats in het voorjaar. Dit verslag is weliswaar even blijven liggen, maar de trends zijn meerjarig en verliezen niet snel aan actualiteit.

Er waren weer tientallen aanbieders plus de vertegenwoordigers van e-overheidsinitiatieven. Een goed overzicht daarvan werd gegeven in het noviteitenmagazine van SDU. Met daarin een interview met de projectmanager van deze 15de beurs. Hij vertelt dat in het begintijdperk van deze beurs het vooral draaide om hardware en nu veel meer om software en dienstverlening. Alhoewel volgens hem nog steeds het meeste geld wordt uitgegeven aan hardware. (Die opmerking zet mij aan het denken. Enerzijds is het inderdaad zo, dat er buiten mijn gezichtsveld heel veel wordt uitgegeven aan hardware. Het valt mij ook op, dat de hardwareleveranciers al vele jaren goed boeren. Maar ik vraag mij af, welke kosten m.b.t. software deze commentator meerekent. Zouden dat alleen de uitgaven aan softwarepakketten zijn? Want in projecten gaat vooral heel veel geld naar maatwerkbouw en vele dienstverleners, die de systemen op maat inregelen voor klanten en werken aan invoering en implementatie.)

Magazine Digitaal Bestuur bracht een beurskrant uit. Dit magazine zegt behartenswaardige zaken over ICT Governance in het openbaar bestuur. Over ICT Governance plaats ik binnenkort een aparte posting; de vrucht ICT Governance ligt nog steeds te rijpen.
Het gonst nog altijd van de midoffice implementaties bij gemeenten. Vooral Andez, het samenwerkingsverband van drie gemeenten, staat in de belangstelling. Op de beurs bezocht ik een interessante presentatie van Perfectview, die zich bezighouden met deze implementaties. Bekende lessen die Perfectview herhaalt:
-Niet inhoud maar proces verdient aandacht. (Wat wil je bereiken en langs welke weg?).
-De midoffice integreert verspreide klantinfo en boekt daardoor succes. De burger is qua elektronische dienstverlening verwend door Wehkamp, Marktplaats en TNT.
-Andez is een maximaal scenario en een te hoog ambitieniveau is riskant bij implementatie.

Ik was verrast doordat Tele2 er stond en vroeg me af, wat hun aanbod is richting overheden en m.n. gemeenten.
Tele2 is een long term favorite van mij en ik ben hun klant vanaf het begin. In 1997 werd bij wet de nederlandse markt geopend en mochten andere aanbieders dan KPN actief zijn. Tele2 heeft als missie om in liberaliserende markten te duiken en daar de klant meer te bieden, sneller en tegen een lagere prijs dan deze gewend was van de monopolist. Tot op de dag van vandaag heeft Tele2 dat waargemaakt en ik ben ze als klant gevolgd, eerst voor telefonie en later ook voor internet en ADSL. Zij stonden daar dus ook omdat ze overheden willen helpen maximaal te profiteren van de mogelijkheden van het communicatienetwerk. Een leuk boekje werd uitgereikt, waarin een aantal topmensen hun visie gaven op de afgelopen 10 jaar. En al lezende realiseer je jezelf, hoe snel het gegaan is na de liberalisering van de telecommarkt.
Sommige veranderingen gaan langzaam, andere gaan snel. En de telecommarkt ging snel, omdat die ontwikkeling dicht bij de mensen ligt. Hun behoefte aan telecommunicatie is groot en zij kochten gemakkelijk de vele nieuwe produkten als mobiele telefoons en internetprodukten.
Op de beurs zie ik ook de sterke trend naar geo-informatie. Leverancier Vicrea claimt in haar database naast de klassieke gegevens van objecten, ook de geografische gegevens beschikbaar te hebben. Op ander niveau zie je dat google maps heel makkelijk objecten en geogegevens combineert. Er zijn ook al instellingen en gemeenten die op basis van googlemaps applicaties genereren, waar je bijvoorbeeld kunt melden dat een stoeptegel loszit of waar je kunt vinden waar mensen wonen met dezelfde fysieke handicap als jijzelf.

Overheid&ICT is elk jaar weer een leuke beurs. Niet alleen leuk voor jezelf als professional, maar ook leuk voor jezelf als burger. ICT maakt je interactie met het openbaar bestuur transparanter, efficiënter en, jawel, leuker.

Thursday, October 9, 2008

Spelletjes spelen

Het computertijdperk ontwikkelt zich gestaag.
En oudere generaties moeten voortdurend oppassen om geen belangrijke mogelijkheden te missen.
Ik kan mij herinneren, dat ik als Hoofd Organisatie bij een grote verzekeraar secretaris was van het directieoverleg van de ICT-functie, een krachtige club van 300 man sterk. We schreven het jaar 1988.
Maar deze wereld was nog geheel mainframe geörienteerd en het woord “PC” was bij de directieleden een vloek. Hoe anders is dat gelopen. Domme terminals stierven binnen twee jaar uit en pc’s werden binnengereden en geïntegreerd in de bedrijfsnetwerken. De volgende vernieuwing kwam snel: Enige jaren daarna was ik met een aantal anderen de promotor voor het invoeren van e-mail binnen hetzelfde bedrijf. Dat was aanvankelijk een moeizaam leerproces voor het zittende management, maar een proces dat ze daarna snel doorliepen, want 10 jaar later konden managementlagen absoluut niet meer functioneren zonder de kantoortoepassingen met mail en agenda.
Tegen de milleniumwisseling zagen we wéér een vernieuwing met de razendsnelle ontwikkeling van internet. En nu was het één van de pioniers van officesoftware, Microsoft, die bijna de boot miste. Ze geloofden er niet in en lieten de browsermarkt aan Netscape. Toen ze overigens het licht zagen, wisten ze razendsnel met hun Internet Explorer het tij te keren.
Vandaag schrijf ik iets over een nieuwe ontwikkeling, die mijzelf tot nu de boot liet missen: Gaming.
Zelf heb ik ooit simpele Nintendospelletjes gespeeld, maar dat ook weer snel vergeten, omdat ik geen spelletjesmens ben. Maar steeds meer lees je over ‘serious gaming’. Eigenlijk is het al langer bekende ‘simuleren’ ook een vorm van gaming. Simuleren en gaming is veel laagdrempeliger dan de werkelijkheid of een nagebootste werkelijkheid.
Piloten laten oefenen in een flightsimulator is een oud voorbeeld. Maar brandweermensen en andere hulpverleners via gaming in een situatie brengen, dat er een ramp gebeurt waarbij gevaarlijke stoffen vrijkomen, is natuurlijk een prachtige mogelijkheid. Waarbij je als cursist je vaardigheden ontwikkelt en ervaringen opdoet, zonder dat gevaarlijke branden hoeven te worden aangestoken.
Onlangs schreef Harvard Business Review hierover. En dan weet je, dat dit heel serieus wordt! In het HBR artikel wordt beschreven hoe IBM onderzocht heeft, hoe leiders van de toekomst in spelsituaties kunnen worden geïdentificeerd. Niet onverstandig dus voor ‘oudere’ (programma)managers om deze ontwikkeling bij te houden en bekend te zijn met de mogelijkheden van dit jongste fenomeen. Maar als je die oriëntatie aangaat (zie bijvoorbeeld de weblog Frankwatching), dan is het duidelijk, dat je als 50 plusser je ambitieniveau voor participatie aan Gaming moet matigen.

Thursday, October 2, 2008

Het sturen van ketens (3)

Ik was in de gelegenheid om driemaal te participeren in werkconferenties van UWV en Belastingdienst. Doel was om betere sturing te krijgen op de Keten Loonaangifte.
De opbouw in de eerste conferenties heb ik beschreven in weblogpostings van 19 februari en 20 april jongstleden.

Zelf had ik er vrede mee, dat de eerste twee conferenties vooral winst boekten op het terrein van relaties en onderling begrip. Toch bleef het bij de afsluitende benefits en concerns steeds mijn concern: Hoe komen we tot concrete actie?
Na 3 werkconferenties van 2 dagen werden tenslotte concrete stappen gezet. Je moet je voorstellen, dat 40 functionarissen van twee zeer verschillende grote partijen als UWV en Belastingdienst behoorlijk aan elkaar moeten wennen.
Ik denk dan altijd terug aan het 7S model dat McKinsey veertig jaar geleden presenteerde.
De boodschap was, dat de harde S’en (Strategy, Systems, Structure) maar een deel van het verhaal zijn. Het zijn juist de zachte S’en (Style, Skills, Staff) die uiteindelijk succes bepalen.
Het is leerzaam om deze lessen in de praktijk weer op te frissen bij het op gang brengen van de samenwerking tussen twee wezenlijk verschillende organisaties.

Het idee dat o.b.v. de harde S’ en succes kan worden geboekt, is echter heel hardnekkig. Met name managers, die vanuit een financiele, technische of commerciële hoek komen, neigen over het hoofd te zien, dat er meer is. Dat alleen de mens uiteindelijk de motor is van verandering en van succes.

De facilitators van deze conferenties bouwden dit heel goed op. Na de eerste werkconferentie legden zij het besprokene vast in een concept eindrapport (“De keten de baas”.).Een hele goede actie was het om academici van de VU en TU Twente te laten vertellen over hun onderzoekservaring t.a.v. samenwerkingsvormen. En via een concrete case, de samenwerking van Northwest Airlines en KLM, werden de deelnemers rijp gemaakt voor constructieve afspraken.
Op zeker moment viel het kwartje: “We gaan een ketenjaarplan schrijven en dat wordt leidend voor het sturen van de keten in 2009”. Iedereen was het ermee eens en persoonlijk was ik er heel blij mee, omdat je daarmee de eisen en wensen van je eigen afdeling een plek kunt geven. Het staat dan eindelijk zwart op wit en het heeft als jaarplan een formele status. In de loop van 2009 kan je de voortgang van je punten volgen, onder de aandacht brengen en promoten.