Wednesday, September 26, 2007

UvA alumni bij de Nederlandse Spoorwegen

Het Amsterdams Genootschap van Informatiemanagers, AGIM, organiseerde op donderdag 20 september 2007 een bijeenkomst bij de NS met als thema “Architectuur en Succesvol Veranderen bij de NS”. (Eerdere postings over AGIM in deze weblog gepubliceerd op 5 april 2007 en 20 juni 2007.)

Thijs van Bruchem en Jan Herbrink, informatie-architecten bij NS, waren gastheren op het Centraal Station van Schiedam en zij verzorgden de inleidingen.
Op het Centraal Station is in een afgezonderde ruimte nagebouwd, hoe een station na invoering van de OV-chipkaart is uitgerust met automaten en toegangspoorten. In eerste aanleg was deze demonstratie-opstelling bedoeld om het eigen NS-personeel te informeren en te trainen. Maar er is meer belangstelling: Zo komen er spoorwegmensen uit andere landen om zich te orienteren op de mogelijkheden.
Je realiseert je in zo’n demonstratie-opstelling, wat er allemaal komt kijken voordat een implementatie succesvol kan zijn. Het begint natuurlijk wel met de nieuwe informatietechnologie, die de ‘enabler’ is van een nieuwe aanpak. Maar voor een succesvolle implementatie zijn behalve de technologie vele andere aspecten belangrijk (ergonomie, sociale factoren e.a.). Sterker nog: Deze aspecten zijn uiteindelijk belangrijker dan de technologie. Zo kwamen bij de demonstratie de volgende praktische punten naar voren:
 De oorspronkelijk in Hongkong ontworpen kaartjesautomaat is niet geschikt, omdat het uitgeworpen kaartje gemakkelijk door kwaadwillende lieden kan worden afgepakt van de passagier. De nederlandse ‘kleine criminaliteit’ kennen ze daar niet.
 De poortjes werden ontworpen om na tonen van de OV-chipkaart één persoon door te laten. Maar de poortjes functioneerden niet, als een passagier werd voorafgegaan door een blindengeleidehond!
 Een bepaald onderdeel van de poort kan door vandalen gemakkelijk worden kapotgetrapt, zodat de poorten zich permanent openen. (Dit bleek toen de poorten bij een proef werden blootgesteld aan een groep hooligans.)
 Er moet altijd een noodknop zijn, zodat bij brand de poorten worden geopend en alle passagiers tijdig het station kunnen ontvluchten. Het vroeg echter enige studie om uit te dokteren, hoe en waar deze noodknop het beste kon worden gepositioneerd. Zodanig, dat grappenmakers weinig kans krijgen, maar dat de knop bereikbaar is, als het echt nodig is.

Na deze demonstratie van de OV-chipkaart op het perron, volgde een presentatie van NS-architecten over hun theorieën en aanpak. De theorie werd door de aanwezige alumni als eerste indruk beoordeeld als ingewikkeld. Maar gaandeweg de presentatie kwam er bijval voor de aanpak. Zelf moest ik denken aan de spanning, die ik altijd aantref tussen architecten enerzijds en projectmanagers anderzijds. De bedrijfsleiding is altijd gevoelig voor de mensen, die snelle resultaten beloven te leveren. Daarentegen voelen ze weerstand tegen architecten, die vaak de indruk wekken, dat ze snelle resultaten in de weg staan.
In deze specifieke NS case had ik eerder van de projectleider OV chipkaart gehoord, dat vanwege druk van consumenten de bedrijfsleiding had besloten, dat 127 bestaande abonnementen allemaal een plek moesten krijgen op de chipkaart. Later bleek, dat een showstopper te zijn. Volgens mij kunnen architecten op zulke concrete elementen in een vroeg stadium acteren. Zo’n concrete case is zelfs aan een praktijkgerichte bedrijfsleiding uit te leggen.

Monday, September 10, 2007

Wetgeving omtrent Burgerservicenummer aangenomen: werk aan de winkel voor ict-professionals?

De Wabb (wet algemene bepalingen burgerservicenummer) is op 9 en 10 juli 2007 als wetvoorstel behandeld in de plenaire vergadering van de Eerste kamer. En de wet is aangenomen! Daarmee zijn WABB en BSN nu een feit.
De tweede kamer had overigens het wetsvoorstel op 10 oktober 2006 al aangenomen.
Als invoeringsdata waren ooit 1-1-2006 resp. 1-1-2007 voorzien, maar dat schuift allemaal wat door.
De eerste kamer heeft bij de bespreking van het wetsvoorstel de volgende afspraken gemaakt, alvorens akkoord te gaan:
1. Er moet een hulpfunctie voor burgers worden ingericht (‘Servicepunt BSN’) voor het geval er fouten in het BSN ontstaan, waar burgers problemen door krijgen.
2. De staatssecretaris komt binnen 3 maanden met een nota breder gebruik BSN betreffende gebruik door private partijen. De normen voor gebruikers van het BSN moeten zijn vastgelegd. De kamer is niet tegen BSN op zichzelf. Het BSN is geen sleutel tot gegevens maar een middel tot uitwisseling.

De gevolgen van de BSN-invoering zijn verschillend per sector. De uitvoerders van sociale – en fiscale wetgeving hanteerden reeds het sofi-nummer (Belastingdienst, UWV e.a.). En het nummer verandert niet. Alleen de naam van het nummer verandert: Van “sofinummer” naar “BSN”. Je moet dus overal de naam “sofinummer” opsporen en veranderen. Hoe vaak komt die naam dan voor en op welke plaatsen?:
 In externe uitingen (brieven e.d.),
 in interne uitingen (beeldschermen bijvoorbeeld),
 en tenslotte in de onderliggende procesbeschrijvingen en systeemdocumentatie.
Om al deze voorkomens te kennen moet je de applicatieportfolio en documentatie scannen! Het doet mij denken aan de millenniumprojecten (voorafgaande aan 1-1-2000) en aan de europrojecten (voorafgaande aan 1-1-2002). Toen moesten alle voorkomens van datumvelden en valutavelden worden gevonden en aangepast. M.i. was dat echter kritischer dan vandaag het wijzigen van de naam “sofinummer”.....
Behalve in de overheidssector is ook invoering in de zorgsector voorzien.
Voor deze sector is de impact groter, omdat er processen worden opgetuigd en nieuwe ICT-middelen nodig zijn.

Naar mijn waarneming beweegt er nog niet zoveel, niet bij overheidsinstellingen en nog minder in de zorg. Maar de noodzaak zal groeien. En dat betekent werk aan de winkel voor consultants en ict-specialisten. Na de dip van 2000-2003 voelt het wel lekker zo’n hoogconjunctuur!