Thursday, March 13, 2014

Toekomst Pensioenen

Financial Assets (recruitment firma) organiseerde 10 december 2013 weer een seminar in het Bomencentrum van Hans Blokzijl te Baarn. Gastheer Anno Bousema krijgt vanuit zijn netwerk altijd een grote groep deskundigen bij elkaar. Er waren 3 sprekers, die daarna door een challenger werden bevraagd. Theo Kocken is een pensioendeskundige, die verbonden is aan de VU en blijkbaar bekend is van Radar. Verder is hij bekend van bureau Cardano, een adiesbureau voor pensioenfondsen, waarvan ik al eens een hele goede spreker hoorde. (Joeri Potters van Cardano sprak over Behavioural Economics en ik schreef daarover op mijn weblog op 15 oktober 2013.) In het Pensioenakkoord wordt gewerkt aan FTK1 en FTK2. Kocken vindt dat doormodderen. Er moet een metamorfose komen. Hij stelt dat alles in het nadeel van de jongeren werkt: Jeugdwerkloosheid, huizenprijzen, overheidsschuld en collectieve pensioenen. Hij verwijst naar John Nash, omdat die met speltheorie aantoonde, dat een partij een andere partij een eerlijk verdelingsvoorstel (fair proposal) moet doen; en dat anders die andere partij het voorstel niet accepteert. Volgens mij is zijn punt, dat de jongeren in ons pensioensysteem unfair worden behandeld en dat ben ik met hem eens. Oudere generaties hebben een relatief riante deal, de jongere generaties komen er in de toekomst bekaaid vanaf.
Blijkbaar stelt het FTK twee varianten voor: nominaal en reeel. Hij wil een tussenvorm: Eerst 40 jaar iets opbouwen (reeel) en dan een individuele pot overhevelen en die in annuiteiten toekennen. Hij noemt dat een duaal stelsel. Hij verwijst naar Laurie Santos: underpromise and overdeliver. Hij bedoelt daarmee, dat je aanvankelijk conservatief toezeggingen doet en dat dan later makkelijk waarmaakt cq overtreft. (In onderzoek van Laurie Santos gaan twee mannen bananen aanbieden bij een aap. De eerste man biedt altijd 1 banaan aan; als de aap komt geeft hij 2 bananen. De tweede man biedt altijd 3 bananen aan, maar als de aap komt, geeft hij er maar 2. Het blijkt, dat de apen uiteindelijk een voorkeur hebben voor de eerste man. Hoewel dus beide mannen uiteindelijk 2 bananen geven, is er een voorkeur voor de man van 'underpromise and overdeliver'.) Het is in beleggingstheorie ook al lang bekend, dat mensen winsten gemakkelijk inboeken, maar verliezen heel moeilijk accepteren. Met verlies verkopen van aandelen of van je huis bijvoorbeeld is psychologisch een zware stap.
De tweede spreker is Dick Boeijen van PGGM. Hij brengt het gedachtengoed van Tamerus (defined ambition i.p.v. defined benefit of defined contribution). Hij zoekt een synthese tussen al die binaire modellen.
Ja tegen: collectief beleggen, verplichtstelling, doelsparen, delen van risico's (lang/kort leven, arbeidsongeschiktheid).
Nee tegen: onbedoelde overdrachten, progressieve premie, complexiteit.
Leren van de transparantie van Defined Contribution. Hardere garanties. Behoud het risicodelen tussen generaties. Overgaan naar degressieve opbouw.
De derde spreker is Willem Noordman van de FNV. Het is niet verrassend, dat hij voorstander is van Collectief en Verplicht. De status quo dus. Bij rigoureuze wijziging van het systeem moeten wel de consequenties worden uitgelegd. Typisch vakbond: vested interests niet aantasten. Hij is TEGEN het hekken weghalen tussen pensioen -huis-zorg en tegen de VPL overgangsregeling. Een standpunt waarop ik maar geen commentaar lever.
De discussie zal nog even voortwoeden. De oude garde verdedigt haar rechten, maar het systeem wat zij voorstaan is financieel niet houdbaar en nadelig voor jongere generaties. Je doet er m.i. verstandig aan om zelf je zaken te regelen en weg te blijven van grote collectiviteiten.