Sunday, November 29, 2009

Een filosoof over managers in de Zorg

In Arts&Auto van augustus 2009 stond een interview met filosoof Ad Verbrugge. Deze werd bekend om zijn boek ‘Een tijd van onbehagen’ en het TV-programma Tegenlicht bracht ooit een indrukwekkende documentaire, waarin de filosoof parallellen trekt met de film Matrix.

Hij maakt twee punten: Op de eerste plaats, dat de overheid niet moet vasthouden aan marktwerking in de zorg. En op de tweede plaats, dat professionals in de zorg meer invloed moeten hebben en ‘managers’ veel minder. Ten aanzien van het tweede punt introduceert hij een mooie analogie: Voetballers, die op een speelveld de wedstrijd moeten maken, niet gehinderd door managers buiten de lijnen, die in detail voor willen schrijven, wat de spelers in het veld dienen te doen.
Hij slaat de plank mis. Want volgens mij is zowel Marktwerking nodig in de zorg, alsook Management dat zo’n grote sector effectief laat functioneren. En als ik het interview met Verbrugge nog eens goed lees, is de misvatting bij hem, dat hij Marktwerking interpreteert als Verkeerde Marktwerking en dat hij Management verwart met Thin Management. (De term Thin Management is geintroduceerd door de grote managementguru Henry Mintzberg. Een beschrijving van slecht en oppervlakkig management is ook te vinden in mijn posting van 29/10/2007 over Intensieve Menshouderij.)

Als voorbeeld van Marktwerking weidt hij uit over tekortschietende DBC’s (Diagnose Behandel Combinaties). Inderdaad lijkt het erop, dat sommige DBC mechanismen anders moeten worden georganiseerd. Maar feit blijft, dat de overheid de vraag naar zorg transparant moet maken en moet reguleren teneinde deze zorg in de toekomst betaalbaar te houden. En als voorbeeld van slecht management noemt hij de situatie, dat professionals gedwongen worden rapportages te maken, die irrelevant zijn en niet geschikt voor ‘afrekensituaties’. ‘Management’ dat de professionals onnodig van hun werk af houdt in plaats van ze te faciliteren, is dus geen goed management maar ‘thin management’.

Interessant is zijn conclusie, dat er een taalprobleem bestaat tussen de professionals en de managers. “Managers kijken met vreemde ogen naar het werk van de professional, waardoor de manager onvoldoende waardeert wat de professional verstandig acht, terwijl de manager op zijn beurt dingen van de professional vraagt die daar de zin niet van inziet of professioneel overbodig vindt.” Dat heeft hij goed getypeerd. Een goede manager moet ten allen tijde begrijpen, wat professionals doen en wat er omgaat in de processen, die hij gedacht wordt aan te sturen.

In het publieke debat zal de controverse tussen managers en professionals in de zorg nog wel even doorgaan. Bovengenoemd interview met een filosoof levert daarin m.i. als bijdrage dat marktwerking en management loze begrippen zijn als ze geen kwalitatieve diepgang hebben.

Tuesday, November 17, 2009

Jaarvergadering AGIM

Het Amsterdamsch Genootschap van Informatiemanagers, AGIM (zie ook postings van 28 mei 2008, 29 september 2007 en 20 juni 2007) organiseerde op 24 september 2009 de Algemene Ledenvergadering gecombineerd met een sessie voor kennisuitwisseling.
Na de oprichting circa 1990 werden de AGIM-bijeenkomsten druk bezocht, maar na verloop van jaren stopte de toevloed van alumni. Om een of andere reden sloten de afgestudeerden van de postdoctorale opleiding Informatiemanagement zich niet meer aan bij AGIM. Oftewel is het een kwestie van onbekendheid, oftewel voelen zij niet de behoefte. Het nieuwe bestuur heeft in ieder geval als aandachtspunt genoteerd om AGIM actiever te promoten bij de postdoctorale opleiding. Het helpt waarschijnlijk ook, dat in het nieuwe bestuur een docent van de Universiteit van Amsterdam zitting heeft genomen.

Van het oude bestuur treedt voorzitter Thomas Thijsse af. Hij heeft in de moeilijke jaren voortdurend AGIM enthousiast op sleeptouw genomen vooral door zijn gepassioneerde voorzittersrol bij de AGIM-bijeenkomsten. Penningmeester Astrid Weijs blijft nog aan en daarnaast treden een aantal nieuwe bestuursleden aan.
Ter bevordering van de communicatie binnen AGIM is er sinds enige tijd een LinkedIn-groep AGIM. Dat is mijns inziens echt een mechanisme van deze tijd: aanhaken op de sociale netwerken. Het is onbegonnen werk, dat een secretaris probeert om adressen van alumni bij te houden. Binnen LinkedIn houden de deelnemers van een groep zelf hun gegevens actueel, hetgeen ook meteen een schifting maakt tussen mensen die bereid zijn om actief hun deelnemerschap te onderhouden en degenen, die onvoldoende geinteresseerd zijn.

In de aansluitende sessie van kennisuitwisseling spraken twee AGIM-leden over hun bestaan als ZZP’er.
De pluspunten en minpunten van het zelfstandig ondernemerschap, die ik zelf beschreef in mijn blog van 7 mei 2009, kwamen in beide voordrachten ook naar voren.
Eén spreker werkte ooit bij de politie en vindt regelmatig werk vanuit het goede netwerk, dat hij in die organisatie heeft opgebouwd. Maar duidelijk klonk bij hem door het spanningsveld tussen omzet maken enerzijds en anderzijds belangrijke zaken als gezinsleven het volgen van opleidingen. Uiteindelijk brengt het zelfstandig ondernemerschap hem wel voldoening en vrijheid.
Naast fundamentele zaken als vrijheid, ontplooiing en zelfstandigheid, speelt voor ZZP’ers al snel de korte termijn overweging van omzet. (Bij een groot bedrijf kan de ‘leegloop’ van één professional worden gecompenseerd door de inzet van anderen. Een ZZP’er heeft niet zo’n buffer.) Want als hij of zij bij gebrek aan omzet liquiditeitsproblemen krijgt, dan houdt het al snel op. De tweede spreker wees erop, dat dit in de huidige financiële crisis veel voorkomt en dat sommige ZZP’ers daarom weer kiezen voor een functie in loondienst.

Wednesday, November 4, 2009

Opschaling van maatschappelijk relevante ICT-applicaties

Op 2 augustus j.l. schreef ik op mijn weblog over het programma M&ICT. Dat was naar aanleiding van een conferentie in het voorjaar van dit interessante overheidsprogramma. Maar er is zoveel over te vertellen, dat één posting niet volstaat. Daarom bij deze nog wat meer informatie.

Op 22 juli 2009 schreef het programma M&ICT in een mail het volgende:

QUOTE
Geachte heer/mevrouw,
Vandaag zijn de winnaars bekend gemaakt van de 9e en 10e prijsvraag Maatschappelijke Sectoren & ICT (M&ICT). In totaal is er ruim 3 miljoen euro beschikbaar gesteld aan 4 veelbelovende ICT-projecten in de sectoren zorg en onderwijs. Stichting FC Twente gaat o.a. met stichting meer dan voetbal een game uitbreiden naar 250 scholen om de woordenschat van kinderen op de basisschool te vergroten en ze spelenderwijs te motiveren voor taal. Stichting Begeleide Zelfzorg schaalt een ICT applicatie via de PC en de telefoon op naar circa. 70.000 trombosepatiënten thuis, waarmee de empowerment van de patiënt, de mantelzorg en wijkverpleging verbetert. Stichting OntSpruit gaat een serious taalgame voor kleuters (met een taalachterstand) verspreiden naar 70 scholen. Om de druk op de arbeidsmarkt te verminderen en om de zelfzorg van patiënten te verbeteren heeft KSYOS als doel om geautomatiseerde medicatiedispensers, waarmee zorgverleners inzicht hebben in de medicatie van de cliënt, uit te breiden van 100 cliënten in 2 regio's naar 12.000 cliënten en 400 apothekers .

Hiermee komt het totaal aan gehonoreerde M&ICT projecten op 55, en er is nog een laatste mogelijkheid voor projecten die in aanmerking willen komen voor deze financiële bijdrage. Op dit moment loopt de laatste prijsvraagronde met een totaal beschikbaar budget van 16,7 miljoen euro. M&ICT daagt hiermee succesvolle ICT projecten in de maatschappelijke sectoren uit om zich in te schrijven op onderstaande thema's:
- 11e Prijsvraag: Plaatsbepaling in zorg, onderwijs en veiligheid
- 12e Prijsvraag: Opschaling van succesvolle ICT-toepassingen in de maatschappelijke sectoren
Projecten kunnen een maximum van 1,2 miljoen euro aan financiering vanuit M&ICT winnen. Inschrijven kan tot 30 september 2009.
De prijsvraag valt onder de Europese Richtlijn voor aanbestedingen, wat betekent dat er een grondig en zorgvuldig vastgesteld beoordelingsproces voorafgaat aan de keuze voor de winnaars.
Surf voor meer informatie naar de website van M&ICT: http://www.m-ict.nl

UNQUOTE

Hoewel dit programma mijns inziens tamelijk onbekend is, geeft de mail aan, dat er toch op flinke schaal gestimuleerd wordt.

Het programma zich op de sectoren Onderwijs, Zorg, Veiligheid en de domeinen Jeugd, Energiebesparing en Mobiliteit. En probeert daar het zogenaamde systeemfalen bij innovaties te elimineren. Systeemfalen kan optreden vanwege één of meer van de volgende oorzaken:
-Er is geen coördinatiepunt voor de betreffende problematiek.
-Er is geen zicht op de totale keten.
-Geen financiering beschikbaar.
-Er is geen organisatievorm beschikbaar of beschikbaar te maken.
-Gewenste standaarden zijn niet klaar.

Nog wat voorbeelden van gesponsorde projecten:
In een project over serious gaming willen Hogescholen gezamenlijk het gebruik van businessgames invoeren om zo het onderwijs te innoveren. Het gaat om Businessgames á la carte, waarin studenten oefenen in bedrijfssituaties. Ik heb zelf ooit een management game met een team gespeeld in 1988 en vond dat toen leerzaam. Ik vond dit voorbeeld dus nogal traditioneel en de vertegenwoordigers van het onderwijs plaatsten deze applicatie ook in een secundaire rol t.o.v. hun lessen. Een universitair onderzoeker provoceerde hen daarop met zijn mening, dat deze games het traditionele onderwijs overbodig maken en de docentenkosten worden bespaard. Sommigen zeggen dat deze zich meer kunnen richten op hun begeleidersrol i.p.v. hun inhoudelijke rol. Ik vind dat best wel een intrigerende stelling. Eigenlijk is het onderwijs nog erg traditioneel en klassikaal gericht. In de klas kun je twee zaken onderscheiden: enerzijds het groepsproces en de socialisering van leerlingen en anderzijds de kennisoverdracht. Dat laatste nu kan veel beter met games en e-learning. Je vindt immers in een klas de typische samenstelling dat er één groep is, die snel begrijpt en die zich verveelt als het tempo te laag blijft. Daarnaast is er de groep, die minder snel begrijpt en misschien sowieso minder moeite doet. En dan kan er nog een groep zijn, die ongeïnteresseerd alleen maar zit te vervelen. En de leraar moet daarin maar orde zien te scheppen. Zet ze dan maar individueel voor een pc met opdrachten en examens! De gemotiveerden en slimmeriken gaan dan als een speer en de loosers vallen snel door de mand…..

IZIT is een samenwerkingsverband van 18 regionale zorgaanbieders in Twente en de Achterhoek. Dit is een voorbeeld, waarin M&ICT sponsort om een totale keten aan de gang te krijgen. Elk van deze spelers voor zich is niet in staat om succesvol ICT-innovaties als transmurale gegevensuitwisseling te realiseren. Voor 5 patientgroepen worden nu oplossingen ontwikkeld. Hier wordt echt een zorgketen gemobiliseerd en verbeterd.

Op de website van M&ICT is een volledig overzicht van de gesponsorde projecten te vinden.