Sunday, December 23, 2012

Een actuaris over goudbeleggingen

Op 19 juni 2012 was de Johan de Witt lezing van het Actuarieel Genootschap. Spreker was Jos Berkemeijer AAG over het onderwerp Belegging in Goud. De kern van zijn betoog was, dat beleggen in goud een absolute must is om je in te dekken tegen risico's, en vooral in de financiele crisis die we sedert 2008 meemaken. Zelf was ik benieuwd naar zijn argumentatie, want ik voel meer voor de filosofie, die de grote belegger Warren Buffett hanteert. Buffett onderscheidt drie categorieën beleggingen. Op de eerste plaats goud en andere goederen die 'niet produktief' zijn. Op de tweede plaats geld en geldpapieren, want die hebben weliswaar koopkracht, maar het blijft fiduciair papier. Op de derde plaats komt de categorie, die blijvende waarde heeft en die produktief is, namelijk onroerend goed, aandelen en bedrijven. Zijn beleggingen richt hij dan ook op de laatste categorie; met dien verstande, dat hij aandelen en bedrijven kiest die hij begrijpt. Daardoor zit hij vooral in de 'oude' economie en heeft heel lang de mogelijkheden van IT en internet laten liggen.
Jos Berkemeijer bouwt zijn betoog gestructureerd op. Hij laat zien hoe diep de crisis is, die de afgelopen jaren is gegroeid. Vervolgens dat de analysemethoden die actuarissen en andere wetenschappers hanteren schijnoplossingen bieden. En tenslotte toont hij, hoe goud al sinds mensenheugenis zich bewezen heeft als een zeer zeker belegging. Hij toont een vracht aan bewijsvoering en de sheets dragen alle het logo van GSCG (Gold Standard Consulting Group). Daarin zal hij wel actief zijn.
Zijn uiteindelijke advies aan pensioenfondsen is om enkele procenten van de activa aan te houden in goud. Hij geeft het voorbeeld van een Japans pensioenfonds, dat deze stap al heeft gezet. Japan is immers al sedert de jaren negentig in een situatie van nul procent rente. Een situatie waarin het 'westen' ook terecht lijkt te komen. Hij predikt ook, dat actuarissen hierin een actieve rol moeten nemen. Dat sluit wel goed aan bij de voornemens van het AI om meer dominant te worden in de beleidsvorming van financiele instellingen. Men wil af van het predikaat “Piet Verplichting”, de actuaris die alleen maar jaarlijk uitrekent welke verplichtigen het instituut heeft. Hij beperkt zich dus tot de passiefzijde van de balans. Via de tussenstap ALM (asset liability management) zou de actuaris dus ook veel meer invloed moeten zoeken op de beleggingen, de assets van de instelling. Of de wens van Berkemeijer (in goud gaan beleggen) daarin past, blijft natuurlijk de vraag.
Ik heb me af gevraagd, of zijn advies ook zou kunnen gelden voor particulieren. Maar volgens mij is één van de elf in zijn presentatie genoemde 'disadvantages' voor particulieren een showstopper: Vaulting gold is expensive. (Het bezitten en bewaren van goud is duur.) En voor particulieren is het niet alleen duur, maar ook gevaarlijk. Want als je echt in goud wilt beleggen, moet je echt de goudstaven bij je thuis bewaren. Als je dat bewaren overlaat aan een beleggingsinstelling, loop je weer één van de grote risico's van deze tijd. Het third party risico wordt dan geïntroduceerd, want het kan zijn, dat die bewaarder het goud niet kan leveren, als jij het wilt ophalen of verkopen.
Conclusie: Ik zocht dus naar zijn argumentatie. Want in de beschouwing van Buffett is de zwakte van goud, dat het niet-produktief is en uitsluitend speculatief. De argumentatie van Berkemeijer komt er dus op neer, dat historisch bewezen is, dat goud altijd beter presteert dan de inflatie. Daar is niks tegen in te brengen. Het doet mij denken aan de redeneertrant van de 'chartists', die beleggingen uitsluitend bekijken met historische koersgrafieken.

Tuesday, December 11, 2012

Beursgang Facebook

In de jaren negentig dachten we bij Cap Gemini, dat de wereld door internet heel snel zou veranderen. Dat gebeurt echter niet binnen 1 of 2 jaar. Maar over een langere tijd zie je wel degelijk een spectaculaire verandering zich voltrekken. Op deze blog schreef ik daarover: Oude en nieuwe economie (18-1-2010), Nieuwe spelers in e-commerce (27-12-2010), Waarde van ICT (19-3-2011).
De beursgang van Facebook in 2012 is weer een voorbeeld van deze veranderingen in de economie. In de Waarde van ICT schreef ik bijvoorbeeld hoe de waarde van Apple Computers de waarde overtreft van veel klassieke industrieën, die qua produktiefaciliteiten en aantallen medewerkers vele malen groter zijn. In mei 2012 schrijft Der Spiegel over Facebook, dat na de beursgang de waarde van het bedrijf op 105 miljard staat. Meer dan de gezamenlijke waarde van de traditionele Duitse ondernemingen BMW, Deutsche Bank en Adidas... Weliswaar is die beurswaarde in de zomer van 2012 weer vermindert, maar dat doet niks af aan het fenomeen.
In de zomer las ik de biografie van Steve Jobs geschreven door Walter Isaacson. Een persoon, die zoals hij zelf zegt, Technology en Liberal Arts met elkaar wist te verbinden. Hij maakte de apparaten en toepassingen, waarvan de mensen niet wisten, dat ze die nodig hadden. Zo'n bedrijf bewerkt dus een sprongsgewijze verandering door bouwstenen met elkaar te verbinden die in potentie al langer beschikbaar waren. Opvallend was, dat hij een 'closed' filosofie hanteerde. Vanaf de chips tot en met de klantervaring in de winkel wilde hij de keten beheersen. Tegen alle adviezen in begon hij met zijn Apple Stores, omdat hij niet wilde dat een 'shithead' of 'bozo' van een warenhuis zijn Apple op de plank zette naast een Dell of een HP. Hij wilde niet dat mensen uit de 'oude wereld' een spaak in het wiel konden steken.
Ook in mei verscheen het bericht, dat Google de overname van Motorola doorzette. In tegenstelling tot de zojuist genoemde forward integration van Apple Computers is dit dus een backward integration. Steve Jobs zag Google als tegenpool, omdat zij in tegenstelling tot zijn closed filosofie uit gaan van de 'open' filosofie. Jobs heeft lang gevochten tegen het open Android, omdat hij volgens mij niet ten onrechte, dat beschouwde als diefstal van zijn gedachtengoed. Inmiddels verliest Apple qua marktaandeel van Andoid, net zoals het in de vorige eeuw verloor van Microsoft Windows. Vervelend voor Apple, maar volgens mij is 'open' voor de mensheid toch een betere weg dan 'gesloten'.
Google, Apple, Facebook, Amazon en E-bay gaan dus door met hun groei. Zij zijn nog steeds de voorhoede van de e-commerce. Zomer 2012 lees ik op vakantie in een Franse krant, dat de 'grands surfaces' (de grote supermarkten) het afgelopen jaar drie procent hebben verloren op hun non-food omzet, terwijl de omzet van internetondernemingen met vier procent is gestegen. En in Nederlandse steden zie ik overal de pakketdiensten rondrijden, die de internetbestellingen bezorgen. (Is dat nou milieu-gunstig? Tegenover die ritten bespaar je wel de ritten tussen depots en winkels. En de ritten die de consument maakt naar winkels. Maar dat is een ander verhaal.)
Wat nog niet doorzet is de e-bank of e-verzekeraar. Toch lenen zich die daar perfect voor: geen fysiek produkt, alleen digitale produkten zoals overeenkomsten en info. Maar wat heel belangrijk bij deze produkten zijn vertrouwen, betrouwbaarheid en veiligheid. Zolang dat de achilleshiel blijft van het internet, heb je nog bankgebouwen en bankmedewerkers nodig waar je mee kunt praten en die je kunt zien.