Terugmeldfaciliteit binnen het Overheids Diensten Platform

Door mijn betrokkenheid bij het inrichten van de Polisadministratie is mijn belangstelling gegroeid voor het stelsel van Basisregistraties, dat binnen Nederland wordt ingevoerd. Inmiddels is er sprake van, dat er wel 15 van deze Basisregistraties zullen komen, waar op één plek bepaalde gegevens worden vastgelegd. Daarvan zullen burgers en overheden baat hebben t.a.v. kwaliteit en efficiency als ze voor hun functioneren behoefte hebben aan de betreffende gegevens.

Eén van de maatregelen om de kwaliteit van deze registraties te verbeteren is de zogenaamde Terugmeldvoorziening. Als burgers, bedrijven of overheden onjuistheden signaleren in een basisregistratie, dient er een voorziening te zijn om de signalen terug te koppelen naar de betreffende basisregistratie. Het binnenkort aflopende ICTU-programma Overheids Diensten Platform (ODP) organiseerde op 10 maart j.l. een Terugmelddag in Zeist om de oplevering en de status van de Terugmeldvoorziening toe te lichten.

Het zal niemand verbazen, dat met de oplevering van architectuurdocumenten en een technische oplossing (schermen) voor terugmelden van signalen alleen het eerste kleine stapje gezet is. En gelukkig blijkt, dat zowel de vertegenwoordigers van ODP als de vele vertegenwoordigers van gegevens-afnemers in de zaal zich dat heel goed realiseren.
· Vele gemeenten en andere afnemers moeten eerst hun processen hebben ingericht op het gebruik van basisregistraties en vervolgens op het terugmelden van eventuele signalen.
· Behalve het GBA (Gemeentelijke Bevolkingsadministratie) zijn de meeste basisregistraties nog maar in ontwikkeling.

Namens de gemeente Amsterdam sprak de directeur van de Dienst Personen en Geo-informatie. Hij beschreef, hoe ingewikkeld het is om in zo’n grote organisatie het gebruik van basisregistraties goed in te voeren, ook al is iedereen overtuigd van het nut ervan. T.a.v. de Terugmeldvoorziening maakte hij een treffende opmerking: Weliswaar is het nodig om fouten in basisregistraties achteraf te signaleren naar de bron, maar nog belangrijker is het om vooraf bij de vastlegging van gegevens in een basisregistraties kwaliteitsmaatregelen te treffen. In Amsterdam noemen ze dat ‘risicogestuurd handhaven’. Het komt erop neer, dat burgers of bedrijven, die gegevens willen laten vastleggen in een gemeenteadministratie op basis van risicoprofielen meer of minder worden gecontroleerd op de juistheid van hun beweringen. Helaas is het zo, dat burgers er belang bij kunnen hebben om foutieve gegevens bij de gemeente te registreren, zeker zolang registraties nog op meerdere plaatsen los van elkaar worden bijgehouden. Denk aan het frauduleus verkrijgen van studiebeurzen, bijstandsuitkering, AOW e.a.

Vanuit de gemeente Rotterdam was de verantwoordelijke projectmanager als spreker gekomen. Ik vond het een opvallend verschil, misschien toeval maar anderzijds voldeed het aan de heersende stereotypen: aan de ene kant Amsterdam (praten en visie), vertegenwoordigd door de directeur van een dienst, die sprak over beleid, organisatie en uitvoering. Aan de andere kant Rotterdam (doen en implementeren) vertegenwoordigd door een projectmanager vanuit de techniek, vooral bezig met implementeren.
De eerste schetst problemen met de (frauderende) burger en de ander vooral architectuur- en procesplaten. De tweede realiseerde zich overigens goed, dat de ‘harde’ componenten zoals architectuur en software niet het probleem vormen, maar wel de communicatie, processen en samenwerking tussen alle stakeholders. De crux noemt hij procesaanpassingen bij de bronhouder en awareness bij de afnemers.
Beide sprekers benadrukten, dat een stelsel (van basisregistraties) wordt bepaald door de zwakste schakel en vragen om landelijke coördinatie en het aanwijzen van één verantwoordelijke minister.

Deze ‘Terugmelddag’ illustreerde weer, dat de e-overheid stukje bij beetje vorm krijgt. Maar het duurt lang. En voor praktijkmensen is dat geen verrassing.