ZZP’ ers

Onlangs luisterde ik naar Business Network Radio, waar tijdens lunchtijd de bekende beleggingsanalist Kees de Kort zijn visie gaf op de crisis en de recente prognoses van het CBS. De Kort is altijd een ras pessimist en kraakte dus de cijfers van het CBS als zijnde te optimistisch. Eén opmerking die hij maakte, vond ik echter wel degelijk hout snijden. CBS rapporteerde namelijk, dat de stijging van de werkloosheid meevalt. Waarop De Kort stelde, dat in de Nederlandse economie van heden ten dage een groot deel van het werk wordt gedaan door uitzendkrachten en zzp’ers. En als bedrijven de activiteit terugdraaien, zullen ze al eerste deze categorieën medewerkers afstoten. En hun ‘werkloosheid’ komt niet terug in de cijfers van het CBS.

Zzp’ers (Zelfstandigen zonder Personeel) associeerde ik zelf altijd met bouwvakkers, die niet meer ‘bij een baas’ maar voor eigen rekening hun diensten aanbieden. Maar in feite is een consultant, die als DGA van zijn éénmans-BV functioneert, ook een zzp’er. Een onderzoeker, die ik hieronder citeer, richtte zich vooral op het hogere segment van de zzp’ers. En hij introduceert het begrip ‘zelfstandige professional’.
Deze onderzoeker werd 8 april j.l. geportretteerd in de Kamer van Koophandel krant. Hij bevestigt, dat de meeste zzp’ers kiezen voor zelfstandigheid vanwege de onafhankelijkheid en het plezier. Arjan van den Born promoveerde 13 maart 2009 op het onderwerp ‘zelfstandige professional’.
Hij stelt, dat het succes van een zzp’er gerelateerd is aan zijn markt, zijn netwerk en zijn specialisme. Dat is niet verrassend. Het succes heeft overigens geen relatie met de motivatie van de zzp’er, zo stelt hij. Dat vind ik ook niet verrassend, want motivatie is een interne factor, terwijl de andere factoren externe en marktgedreven factoren zijn. En die bepalen of je als zzp’er in een markt een plek kunt veroveren en behouden. Wél verrassend vond ik de gegevens over gemiddelde jaaromzet van zzp’ers, gerubriceerd naar hun specialisme:

Interimmanagers 121.000 Euro
IT’ers 112k
Organisatieadviseurs 111k
Journalisten 50k
Kunstenaars 47k
Vertalers 36k
Gemiddelde van alle categorieën 85k

Voor veel mensen blijkt zelfstandigheid geen vetpot te zijn, want je moet je realiseren, dat leegloop, vakantie, ziekteverzuim, oudedagsvoorziening en alle beroepskosten door de zzp’er zelf moeten worden opgebracht. Het bevestigt wel de conclusie, dat de vrijheid en de arbeidssatisfactie voor deze zelfstandigen een belangrijke ‘motivator’ zijn en niet op de eerste plaats het materiële gewin.
Van den Born is optimistisch voor de toekomst. Hij verwacht structurele groei van het aantal freelancers. En stelt dat binnen grote bedrijven de veelbeschreven netwerkeconomie niet van de grond komt. En dat zzp’ers de enigen zijn, die de netwerkeconomie mogelijk kunnen maken.

Maar zzp’ers kunnen het zwaar hebben in de huidige crisis. In de huidige omstandigheden zullen velen door hun reserves heen geraken. Zo sprak ik onlangs een projectmanager, die ik heb leren kennen als een kundige professional, die altijd gemakkelijk nieuwe klussen vond. Hij was sedert september 2008 plotseling in een vacuum beland en zag na een half jaar het einde van zijn reserves in zicht komen. Uiteraard zal zo’n marksituatie ook gevolgen hebben voor de marktprijzen, de tarieven. Voornoemde projectmanager was intussen bereid om zijn tarief van 125 naar 60 euro omlaag te brengen. Op de site van Freelance.nl las ik daarover een discussie. Freelance is een intermediair tussen freelancers en opdrachtgevers. Sommige freelancers stelden, dat opdrachtgevers misbruik maken van de marktsituatie door de tarieven sterk af te knijpen. Freelance geeft daarop het volgende commentaar en daarmee ben ik het eens. De markt zal uiteindelijk het huidige evenwichtstarief bepalen. Uit nieuwsbrief Freelance eind maart 09:
“Volgens freelance.nl is het in het belang van iedereen die deelneemt aan de site om zich zo goed mogelijk te profileren. Een aangeboden opdracht en gevraagde vaardigheden van een freelancer moeten helder omschreven en duidelijk zijn. Een freelancer zal zich goed moeten
profileren en onderscheiden. Zo zal de beste match tussen vraag en aanbod mogelijk worden. Bij die match zal het tarief zeker tellen. De opdrachtgever krijgt wat hij wil en wat hij verdient. Voor de freelancer geldt dat ook. Een enthousiaste aanmelding als freelancer, en een professionele reactie als opdrachtgever leggen de basis voor vertrouwen. Zo groeit het aantal succesvolle matches. De meer dan nieuwe 100 opdrachten per dag (nergens in Nederland wordt op 1 plaats zoveel nieuw (tijdelijk) werk aangeboden) bevestigen het nut van
deze marktplaats voor een sterk groeiend aantal (pro-)freelancers en opdrachtgevers.”

Ten slotte ter overweging de gedachten van kennistheoreticus prof. dr Arnold Cornelis. Hij stelt in zijn boek ‘De vertraagde tijd’, dat de mens een bepaalde interne klok heeft, een ritme waarin hij zichzelf stuurt, werkt, leert en zich ontwikkelt. Naast die interne klok loopt een externe klok, het ritme waarin de omgeving, de maatschappij of het bedrijf eisen stelt aan een persoon. Wanneer die externe klok de interne klok overheerst heeft de persoon geen greep meer op zijn ontwikkeling; verminderde arbeidssatisfactie en burn-out zouden daaruit volgen. Volgens mij is dit ook een verklaring voor grotere tevredenheid en welbevinden van zzp’ers. Zij bepalen zelf in hoge mate, wat zij doen, waar zij werken, wanneer zij extra inspanningen willen leveren en wanneer het genoeg is.