Sociale Jaarverslagen

Tijdens mijn studie heb ik in 1976 een scriptie gemaakt over de ontwikkeling van solvabiliteit in een aantal bedrijfstakken gedurende de periode 1970-1975. Daartoe pluisde ik 70 jaarverslagen uit. Sinds die tijd ben ik een altijd een liefhebber gebleven van jaarverslagen. Om te zien hoe ondernemingen het doen, hoe ze hun jaarverslag vorm geven en in hoeverre je met behulp van het jaarverslag echt een goed beeld kunt krijgen van een onderneming.

Vanuit die belangstelling heb ik zijdelings altijd gevolgd, hoe het fenomeen Sociaal Jaarverslag zich ontwikkelde. Ik werd onlangs getriggerd om er nog eens goed naar te kijken, omdat ik het Sociaal Jaarverslag van de gemeente Zeist (mijn woonplaats) ontving en in dezelfde tijd ook het Sociaal Jaarverslag van UWV, waar ik de laatste jaren lange opdrachten heb gedaan.
Aan de hand van deze twee voorbeelden en nog wat zoekwerk op internet concludeer ik op dit moment:
- Ze zijn in het algemeen niet erg SMART, d.w.z. de resultaten zijn niet objectief meetbaar.
- De behandelde onderwerpen zijn toch met enige willekeur geselecteerd. En maken de indruk om vooral de goednieuws-show te ondersteunen.
- Na deze kritische kanttekeningen moet gezegd worden, dat ze informatief zijn. Voor medewerkers én voor buitenstaanders worden interessante thema’s belicht.

In de gemeente Zeist bijvoorbeeld worden de volgende interessante onderwerpen behandeld.
Op de eerste plaats veiligheid. Het is een thema dat gekozen is door de burgemeester, hetgeen vreemd voorkomt als je op zoek bent naar objectieve grondslagen voor zo`n verslag. Verder wordt de dienstverlening behandeld met o.a. enige servicenormen. Voor de meting is ook een burgerpanel ingesteld.
Er wordt ook een verantwoording geschreven over participatie, maar tegen welke norm dat wordt aangelegd is niet duidelijk. Kortom interessant allemaal, maar weinig smart en een vrij willekeurige onderwerpkeuze.
Ook het sociale jaarverslag van UWV bevat interessante verhalen, bijvoorbeeld over personeelsbeleid, maar er zijn vooral positivo’s aan het woord.

Conclusie: Als het hoofddoel is om informatie te verstrekken, dan voldoen dit soort verslagen absoluut aan die eis. De eis, vergelijkbaar met financiele jaarverslagen, dat ze een getrouw beeld geven van de werkelijke situatie van de organisatie, moet je er echter niet aan stellen. Daarvoor zou er een richtlijn moeten zijn voor deze verslagen. Een richtlijn die bovendien door een onafhankelijke auditor (zoals de accountant bij jaarverslagen van ondernemingen) wordt beoordeeld.