Een actuaris over goudbeleggingen

Op 19 juni 2012 was de Johan de Witt lezing van het Actuarieel Genootschap. Spreker was Jos Berkemeijer AAG over het onderwerp Belegging in Goud. De kern van zijn betoog was, dat beleggen in goud een absolute must is om je in te dekken tegen risico's, en vooral in de financiele crisis die we sedert 2008 meemaken. Zelf was ik benieuwd naar zijn argumentatie, want ik voel meer voor de filosofie, die de grote belegger Warren Buffett hanteert. Buffett onderscheidt drie categorieën beleggingen. Op de eerste plaats goud en andere goederen die 'niet produktief' zijn. Op de tweede plaats geld en geldpapieren, want die hebben weliswaar koopkracht, maar het blijft fiduciair papier. Op de derde plaats komt de categorie, die blijvende waarde heeft en die produktief is, namelijk onroerend goed, aandelen en bedrijven. Zijn beleggingen richt hij dan ook op de laatste categorie; met dien verstande, dat hij aandelen en bedrijven kiest die hij begrijpt. Daardoor zit hij vooral in de 'oude' economie en heeft heel lang de mogelijkheden van IT en internet laten liggen.

Jos Berkemeijer bouwt zijn betoog gestructureerd op. Hij laat zien hoe diep de crisis is, die de afgelopen jaren is gegroeid. Vervolgens dat de analysemethoden die actuarissen en andere wetenschappers hanteren schijnoplossingen bieden. En tenslotte toont hij, hoe goud al sinds mensenheugenis zich bewezen heeft als een zeer zeker belegging. Hij toont een vracht aan bewijsvoering en de sheets dragen alle het logo van GSCG (Gold Standard Consulting Group). Daarin zal hij wel actief zijn.

Zijn uiteindelijke advies aan pensioenfondsen is om enkele procenten van de activa aan te houden in goud. Hij geeft het voorbeeld van een Japans pensioenfonds, dat deze stap al heeft gezet. Japan is immers al sedert de jaren negentig in een situatie van nul procent rente. Een situatie waarin het 'westen' ook terecht lijkt te komen. Hij predikt ook, dat actuarissen hierin een actieve rol moeten nemen. Dat sluit wel goed aan bij de voornemens van het AI om meer dominant te worden in de beleidsvorming van financiele instellingen. Men wil af van het predikaat “Piet Verplichting”, de actuaris die alleen maar jaarlijk uitrekent welke verplichtigen het instituut heeft. Hij beperkt zich dus tot de passiefzijde van de balans. Via de tussenstap ALM (asset liability management) zou de actuaris dus ook veel meer invloed moeten zoeken op de beleggingen, de assets van de instelling. Of de wens van Berkemeijer (in goud gaan beleggen) daarin past, blijft natuurlijk de vraag.

Ik heb me af gevraagd, of zijn advies ook zou kunnen gelden voor particulieren. Maar volgens mij is één van de elf in zijn presentatie genoemde 'disadvantages' voor particulieren een showstopper: Vaulting gold is expensive. (Het bezitten en bewaren van goud is duur.) En voor particulieren is het niet alleen duur, maar ook gevaarlijk. Want als je echt in goud wilt beleggen, moet je echt de goudstaven bij je thuis bewaren. Als je dat bewaren overlaat aan een beleggingsinstelling, loop je weer één van de grote risico's van deze tijd. Het third party risico wordt dan geïntroduceerd, want het kan zijn, dat die bewaarder het goud niet kan leveren, als jij het wilt ophalen of verkopen.

Conclusie: Ik zocht dus naar zijn argumentatie. Want in de beschouwing van Buffett is de zwakte van goud, dat het niet-produktief is en uitsluitend speculatief. De argumentatie van Berkemeijer komt er dus op neer, dat historisch bewezen is, dat goud altijd beter presteert dan de inflatie. Daar is niks tegen in te brengen. Het doet mij denken aan de redeneertrant van de 'chartists', die beleggingen uitsluitend bekijken met historische koersgrafieken.